Pasaż Mikolascha i Apteka Pod Złotą Gwiazdą to obok Teatru Wielkiego znanego jako opera we Lwowie czy dworca Lwów Główny jedne z najsłynniejszych miejsc w dawnym Lwowie. Wzniesiony w 1900 roku Pasaż Mikolascha we Lwowie zakończył swoją historię zaledwie po 41 latach istnienia. To tu działała słynna apteka Piotra Mikolascha w której wcześniej nad wynalezieniem lampy naftowej pracował Ignacy Łukasiewicz.
Zanim powstał Pasaż Mikolascha
W 1828 roku przy ulicy Kopernika 1 w aptece “Pod Złotą Gwiazdą” zatrudnił się człowiek, któremu zawdzięczać można budowę późniejszego Pasażu Mikolascha – 23-letni Piotr Mikolasch. Po śmieci swojego szefa, młody farmaceuta poślubił wdowę po właścicielu apteki i zyskał uznanie stając się później prezesem Gremium Aptekarzy Lwowskich.
To tu, przy Kopernika, nad opracowaniem nowej metody destylacji ropy pracowali słynni naukowcy Ignacy Łukasiewicz i Jan Zeh. Łukasiewicz zatrudnił się w aptece w 1849 roku. Już w 1853 roku naukowcom udało się otrzymać naftę. Szybko znaleziono zastosowanie dla otrzymanego surowca. Tak powstała lampa naftowa skonstruowana przez Adama Bratkowskiego.
Początkowo lampy używano w aptece Mikolascha, ale za pierwsze oficjalne jej użycie uznaje się dzień 31 lipca 1853 roku gdy w szpitalu miejskim na Łyczakowie gdzie użyto jej podczas nocnej operacji. Właściciel apteki – Piotr Mikolasch – zmarł w 1873 roku. Apteką zarządzał dalej jego syn Karol Henryk, zmarły w 1888 roku.
Po jego śmierci i pogrzebie na Cmentarzu Łyczakowskim otwarto rodzinną firmę Piotr Mikolasch i Spółka. Przedsiębiorstwo z sukcesem podbijało rynek słynąc z przebojowych reklam i pięknych opakowań produktów. Zupełnie jak firma J.A Baczewski z którą spółka konkurowała sprzedając również wina i napoje alkoholowe.
Sukcesy komercyjne sprawiły, że w 1892 roku dawną siedzibę firmy przebudowano. Powstała okazała kamienica według projektu Jana Schulza, a w latach 1898-1900 dodano do niej najsłynniejszy pasaż Lwowa – Pasaż Mikolascha.
Pasaż Mikolascha – historia
Najbardziej znany pasaż we Lwowie zaprojektowany został przez architektów Jana Lewińskiego i Alfreda Zachariewicza. Duet ten pracował również nad budową słynnego dworca głównego. 120-metrowy pasaż, mający 5750 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej, łączył ulicę Kopernika z ulicą Sienkiewicza (dziś przemianowana na Mykoła Woronego). Pasaż kryty był stalowo-szklanym dachem o rozpiętości 18 metrów wykonanym przez firmę Piotrowicz i Schumann. Zamontowano tu wewnętrzne oświetlenie, iluminację oraz ogrzewanie.
Pracowały słynne składy spożywcze i sklepy z ubraniami, piętrowa kawiarnia Kryształowy Pałac, restauracja, punkty usługowe w tym słynne studio fotograficzne Adela i zakłady krawieckie, gabinety lekarskie, a nawet dwa kina w tym kino Ludwika Kuchara, przedstawicielstwo firmy Citroen oraz biuro Universal Pictures Corporation. Wejście od strony ul. Kopernika ozdobione było fontanną “Narodziny Piękna” z figurą nagiej Wenus przygotowaną przez Antoniego Popiela.
Rzeźbiarza, który jest autorem również słynnego pomnika Adama Mickiewicza we Lwowie, a także rzeźb na Teatrze Wielkim i alegorycznych dzieł przy dworcu Lwów Główny.
Historia przepięknego pasażu zakończyła się podczas II wojny światowej. Pasaż Mikolascha zniszczyła niemiecka bomba zrzucona na Lwów 22 czerwca 1941 roku. Po wojnie ruiny Pasażu Mikolascha zostały doszczętnie zniszczone i uprzątnięte. Po czasach dawnej świetności pasażu pozostały tylko wspomnienia.
Pasaż Mikolascha współcześnie
Dziś wchodząc w bramę pomiędzy nową, najlepszą kawiarnią Lwowa – Apteka Mikolascha i sklepem z rzemieślniczymi kosmetykami Apothecary zobaczyć możecie stan obecny Pasażu Mikolascha. Zarośnięte samosiejkami ruiny budynku i cegły wymieszane z podrzucanymi tu śmieciami. Przestrzeń, która kiedyś tętniła życiem została zabudowana, a jej część zajmują parkujące tu samochody. Obydwa zakłady mieszczące się dziś przy ul. Kopernika 1 odwołują się do tradycji miejsca.
Apteka Mikolascha to dziś najlepsza kawiarnia we Lwowie. W środku zobaczyć można odrestaurowane oryginalne meble i wyposażenie apteki. Nie w smak jest jedynie portret Franciszka Józefa oraz zamazany napis na pomniku Adama Mickiewicza na portrecie Ignacego Łukasiewicza na ścianie kawiarni. Obok swój zakład prowadzi firma Apothecary z ręcznie robionymi kosmetykami należąca do Iriny Ionov. Wnętrze sklepu również warto zobaczyć.
Już od dłuższego czasu pojawiają się pomysły odbudowy słynnego Pasażu. Wiosną 2017 roku firma Kreatyw przygotowała wizualizację nowego Pasażu Mikolascha. Według planów szklany obiekt ma górować nad starą kamienicą przy ul. Kopernika 1. Centrum ma dysponować 8300 metrami kwadratowymi powierzchni handlowo-usługowej, hotelem, przestrzenią biurową i parkingiem na dachu obiektu mającym pomieścić 50 samochodów.
Naszym zdaniem projekt zapowiada się nieco przerażająco. Realizacja zapowiadana początkowo na lata 2020-2030 jeszcze się nie rozpoczęła. Zleceniodawcą miał być prywatny inwestor. Inwestycja ostatecznie nie doszła do skutku i w 2024 roku ruiny pasażu jak niszczały tak wciąż niszczeją.
Polecamy również:
Te ruiny to jest tragedia.. chciałbym, żeby nasi rodacy to kiedyś odbudowali.