Większość polskich turystów wyjeżdżających na wschód na tereny dawnych Kresów Wschodnich zwiedza zwykle tylko Lwów. Miasto kusi wciąż niskimi cenami ale na nim świat nie kończy się. Przedwojenne przewodniki zachwalały letniskowe wyjazdy na Podole. Czym obszar ten kusił naszych dziadków? Oto krajobrazy Podola na starych przedwojennych zdjęciach.
“Podole rozpada się na tzw. “Podole zimne”, którego stolicą jest Tarnopol, będące najzimniejszym punktem w Państwie, oraz tzw. “Podole ciepłe”, obejmujące południowo-wschodnie powiaty województwa. “Podole ciepłe” stanowi poniekąd odrębną całość, a głównemi ośrodkami jego są uzdrowisko Zaleszczyki, najcieplejsza miejscowość Rzeczypospolitej i miasto Czortków, gospodarcze centrum tej okolicy” – wyjaśnia przewodnik Podole wydany przez Ministerstwo Komunikacji w latach 30-tych ubiegłego wieku. Na pierwszym zdjęciu otwierającym wpis przedwojenny widok na wieś Kasperowiec.
“Ta część Podola dzięki oddziaływaniu ciepłych prądów powietrznych, idących od Morza Czarnego wzdłuż jaru Dniestru, ma klimat bardzo łagodny, dzięki czemu rozwinęła się tu uprawa winogron, moreli, tytoniu oraz innych roślin, wymagających ciepłego klimatu” – wyjaśnia Ministerstwo Komunikacji. Na zdjęciu typowa podolska wieś jeszcze przed I wojną światową.
Na zdjęciu typowa podolska chata wiejska około 1915 roku.
Obszar Podola i województwa Tarnopolskiego słynął nie tylko z malowniczych widoków ale również z rolnictwa. Rozwinięte były liczne winnice i sady, ale uprawiać trzeba było też bardziej standardowe rośliny. Na zdjęciu powyżej widoczne wykopki ziemniaków w przededniu II wojny światowej.
Kadr z życia podolskiej wsi krótko przed II wojną światową.
“Teren województwa Tarnopolskiego, przedewszystkim zaś Podole, jest odrębnym dla siebie regjonem etnograficznym, używane tu jeszcze stroje ludowe, zwłaszcza w południowo-wschodnik powiatach województwa zwracają uwagę swoją oryginalnością, bogactwem barw i haftów oraz pięknemi wzorami, niespotykanemi w innych stronach Rzeczypospolitej. Każda okolica posiada odmienne szczegóły strojów, które w poszczególnych powiatach różnią się zasadniczo” – wyjaśnia ministerialny przewodnik. Na pocztówkowej fotografii z 1939 roku widoczny podolski wieśniak przed chatą oraz suszarnia kukurydzy.
“Obok strojów również dawne zwyczaje i obyczaje są przestrzegane w życiu ludności począwszy od budowy chat (w każdym regjonie etnicznym z innego materjału), urządzania domowego i narzędzi gospodarskich, a skończywszy na obrzędach ludowych i świątecznych”. Na zdjęciu odpowiednio podolska panna młoda oraz stroje ludowe.
“Otóż orzą tam głęboko, od 8 do 15 cali w głąb wzruszając ziemię. Naturalnie do takiej orki potrzeba ogromnego wysiłku sprzężaju; zwykły wiec zaprzęg tutaj to cztery konie lub cztery woły, pod buraki zaś do orki biorą 5 koni lub 6 wołów do jednego pługa. Do bronowania staje tzw. “klucz” składający się z 8-10 koni” – wyjaśnia Aleksander Janowski w zeszycie Odczyty Krajoznawcze wydanym w 908 roku przez Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Kolejny obrazek z wiejskiego życia na Podolu. Tym razem przedstawiający tradycyjny zaprzęg znany jako czwórka podolska.
Największą atrakcją Podola były jary Dniestru i otaczające je skały, ale wśród atrakcyjnych turystycznie miejscowości wymienić można też widoczne na zdjęciu powyżej Holihrady (pisane też czasem przez ch). Atrakcją miejscowości były nietypowe formacje skalne tzw. Sfinks Podola – gigantyczny głaz podobny do ludzkiej głowy przy brzegu Serentu oraz Puchar Sobieskiego – kamień w kształcie buławy.
Na zdjęciu widok ogólny Tarnopola przed II wojną światową.
Polecamy również: