Na przyjeżdżających do Krakowa turystów czeka masa horrendalnie drogich pamiątek. Na szczęście – nie tylko. W Krakowie za niewielką opłatą kupić można słynne tradycyjne krakowskie obwarzanki czasem błędnie nazywane preclami lub bajglami. Ile kosztują obwarzanki w Krakowie? Gdzie kupić obwarzanki? Ile kosztują teraz obwarzanki w Krakowie?
Obwarzanek – historia
Historia krakowskiego obwarzanka sięga czasów Jagiełły i Jadwigi, a pewnie i czasów wcześniejszych. Pierwsza oficjalnie potwierdzona wzmianka o tradycyjnym krakowskim obwarzanku pochodzi z 2 marca 1394 roku. Tego dnia wystawiony został rachunek z napisem “Dla królowej pani pro circulis obrzanky 1 grosz”. Obwarzanki w Krakowie początkowo wypiekano w okresie wielkiego postu.
26 maja 1496 roku król Jan Olbracht wydał przywilej dla krakowskich piekarzy w myśl którego tylko oni mogli wypiekać obwarzanki. Przez długie lata krakowski cech piekarzy decydował o tym kto może wypiekać obwarzanki. W czasach zaborów przepisy zostały zmienione. Od 1802 roku każdy piekarz mógł wypiekać tradycyjne obwarzanki, ale o tym kto akurat je produkuje decydowało losowanie.
Od 1849 roku wypiek nie był już tak mocno kontrolowany. Przez lata, właściwie jeszcze do czasów powojennych, obwarzanki od wczesnych godzin porannych sprzedano z wiklinowych koszy. Dziś na ulicach Krakowa sprzedawane są z charakterystycznych wózków. Obwarzanek krakowski jest na liście produktów tradycyjnych Małopolski oraz na liście produktów chronionych przez Unię Europejską.
Obwarzanek – główne składniki
Najważniejsze w przygotowaniu tradycyjnego krakowskiego przysmaku jest oczywiście ciasto. Obwarzanek przygotowany jest z ciasta z mąki pszennej czasem z dodatkiem mąki żytniej. Do podstawowych składników zalicza się tłuszcz, cukier, drożdże, sól oraz wodę. Do ciasta niektórzy dodają również masła. Wyrobione ciasto odstawia się do wyrośnięcia. Następnie już po wyrośnięciu z ciasta przygotowane są sulki, które skręca się w charakterystyczny kształt. Tak przygotowany obwarzanek… obwarza się.
Obwarzanie, od którego swoją nazwę bierze obwarzanek, to nic innego jak zatopienie ciasta we wrzącej wodzie jeszcze przed procesem pieczenia. Uformowane ciasto obwarza się przez około 15-20 sekund w wodzie do której niektórzy dodają soli, cukru i sody. Następnie obwarzanek trafia do pieca na około 20 minut.
Ciasto z wierzchu można posypać solą, makiem czy sezamem. W Krakowie do kupienia też obwarzanki z serem i obwarzanki wieloziarniste.
Przepis na obwarzanek
Garniec mąki rozczynić letnią wodą na zupełnie gęste ciasto, dodać pół kwarty dobrych drożdży, soli do smaku i trochę czarnuszki, ciasto wymiesić tak, aby od rąk odstawało, wówczas przykryć i postawić w cieple aby podeszło, gdy ciasto podejdzie dobrze, wyrabiać obwarzaneczki jakiej się podoba wielkości, utaczać jeszcze w czarnuszce i niech w cieple jeszcze poleżą aby podeszły, potem osuszyć z lekka przed płomieniem na łopacie, wrzucać po kilka do osolonej wrzącej wody, mieszać pręcikiem aby na dno nie opadły, zagotować, a gdy na wierzch wypłyną, chwytać tymże pręcikiem, wyjęte układać na łopacie drewnianej, na niej skro pić dobrze zimną wodą i trzymać w piecu nad duchem; po obsuszeniu, zsunąć na blachę albo w czysto wymieciony piec, aby się upiekły. Chcąc, żeby były kruchsze i mączniejsze, dodać do ciasta parę łyżek masła surowego i parę jaj a za miast czarnuszki, można dać maku – czytamy w przepisie na obwarzanek w książce Kucharka szlachecka Marii Marciszewskiej z 1893 roku
Tradycyjny przepis z końca XIX wieku z powodzeniem wystarczy do wypieku własnego obwarzanka. Są jednak inne przepisy na obwarzanek według których do przygotowania obwarzanka potrzeba około 600 gramów mąki pszennej, 300 ml ciepłej wody, 20 dkg masła, czterech łyżek cukru, łyżki soli, 8 gramów drożdży i łyżeczki sody oczyszczonej.
Proces przygotowania obwarzanków przez lata się nie zmienił. Najpierw należy wygnieść ciasto, następnie odstawić je do wyrośnięcia, a po wyrośnięciu odpowiednio uformować ciasto i zawinąć obwarzanek. Później ciasto trafia do wrzącej wody i do pieczenia w temperaturze 200-220 stopni.
Obwarzanek – podsumowanie
Gdzie kupić obwarzanki w Krakowie? Obwarzanki w Krakowie są jak gołębie. Można je znaleźć na każdym kroku i kupić praktycznie wszędzie. Zwykle sprzedawane są z charakterystycznych wózków. Wózki stoją zarówno na ulicach centrum Krakowa jak i w innych miejscach tłumnie odwiedzanych przez przechodniów.
Obwarzanki z wózków kupić można w krakowskich szpitalach i przychodniach, w okolicach dworca kolejowego, popularnych punktach przesiadek komunikacji miejskiej czy ulicach Starego Miasta.
Cena obwarzanka nie jest odgórnie ustalona więc ceny różnią się w poszczególnych częściach miasta. Za obwarzanka w Krakowie trzeba zapłacić około 3 złotych.
W niektórych miejscach sprzedawcy przyjmują opłaty w EUR – w takim wypadku cena w złotówkach zwykle jest korzystniejsza. Obwarzanki pochodzą z różnych piekarni w Krakowie ale nie jest powiedziane, że ten droższy obwarzanek będzie lepszy. Cena zależy głównie od tego jak dużą marżę ma konkretny sprzedawca i czy obwarzanek sprzedawany jest w mniej czy bardziej turystycznej lokalizacji.
Im wcześniej, tym obwarzanki są smaczniejsze. Nie nadają się zbytnio na pamiątkę z Krakowa bowiem po kilku lub kilkunastu godzinach jazdy w samochodzie mogą już zawilgnąć i nieco stracić na jakości.
Krakowski obwarzanek jest dziś jednym z symboli Krakowa. Jest też produktem wpisanym na unijną listę produktów objętych chronionym oznaczeniem geograficznym. Na tej liście obwarzanek z Krakowa pojawił się z końcem października 2010 roku. Należy jednak pamiętać, że obwarzanki krakowskie nie są jedynym typem obwarzanka na świecie.
Słynnymi były obwarzanki smorgońskie z cukrem, wanilią czy czarnuszką. Zwane też obwarzankami wileńskimi ze znajdującej się na obecnym terenie Białorusi miejscowości Smorgonie. Były hitem jarmarków św. Kazimierza w Wilnie.
Przed wojną we Lwowie słynne były precle lwowskie uważane za przysmak znacznie lepszy od obwarzanka z Krakowa. Niestety wraz z wysiedleniem Polaków z ich domu tradycja wypieku, odrodzona na moment we Wrocławiu, całkowicie przepadła.
Polecamy również: