Wokół przedwojennej rafinerii Polmin w Drohobyczu i warunków pracy w słynnym przedsiębiorstwie obrosły wręcz legendy. Legendą i plotką nie jest jednak to, że istnienie drohobyckiej rafinerii na wiele lat zmieniło krajobraz miasta. Za sprawą Polminu nad panoramą Drohobycza pojawiły się oczywiście fabryczne zabudowania, ale nie tylko. W okolicy dworca w Drohobyczu firma wzniosła przepiękne Kasyno Polminu. W niewielkiej odległości od rafinerii przy drodze na Truskawiec wzrosło nietypowe osiedle Kolonia Polmin. Czym było przepiękne osiedle na obrzeżach miasta? Jak dziś wygląda?
Założony w 1909 roku Polmin został znacjonalizowany niedługo po zamachu stanu Piłsudskiego w 1927 roku. Pod koniec lat 30-tych przedsiębiorstwo zatrudniało około 3000 ludzi. Według niektórych źródeł była to największa rafineria w ówczesnej Europie chociaż do tego stwierdzenia lepiej podchodzić z dystansem. Była jednak największą rafinerią w Polsce.
Początkowo firma zajmowała się produkcją benzyny i nafty, a pozostałe frakcje wykorzystywano jako opał w lokomotywach. Z czasem zakłady w Drohobyczu rozwinęły się i zajęto się również wyrobem różnego typu olejów, parafiny czy asfaltu ponaftowego.
Do Polminu trafiała przede wszystkim ropa ciągnięta rurociągami z położonego niedaleko Borysławia ale firma dysponowała również cysternami którymi dowożono surowiec z innych regionów takkich jak Gorlice czy Jasło.Firma miała swoje biuro w drugim (nowym) Gmachu Sprechera we Lwowie ale to oczywiście w Drohobyczu była jej siedziba.
Rafinerja posiadająca nowoczesne urządzenia techniczne produkuje wszelkie gatunki benzyn, naftę w kilku odmianach, olej gazowy, oleje wrzecionowe i smarowe, wysokogatunkowe oleje specjalne samochodowe i lotnicze, a następnie oleje białe do celów farmaceutycznych, oleje transformatorowe, wulkanowe, cylindrowe oaz wszelkie gatunki smarów stałych. Fabryka produkuje również asfalty w różnych gatunkach – zachwalała Polska Zbrojna w 1932 roku
Pracownicy Polminu poza wysokimi jak na owe czasy zarobkami mogli liczyć na ciekawe programy socjalne takie jak chociażby darmowe bilety komunikacji miejskiej w Drohobyczu czy możliwość korzystania z okazałego kasyna położonego niedaleko dworca. Największą nobilitacją była jednak możliwość zamieszkania na specjalnie utworzonym osiedlu, którego nie sposób nie zauważyć jadąc do Truskawca – koloni Polmin znanej również jako osiedle Polminu.
Kolonia Polmin w Drohobyczu – świadek naftowej potęgi
Osiedle dla pracowników Polminu powstało niedaleko od zakładu. Znajduje się około 10 minut jazdy od ratusza w Drohobyczu przy ul. Stryjskiej w niewielkiej odległości od przepływającej tędy Tyśmienicy. Centrum kolonii jest gigantyczna, widoczna powyżej, szkoła założona przez Polmin. Dziś nosi numer 8. Obok szkoły znajduje się stare i wciąż używane boisko.
Osiedle Polminu wyposażone było w praktycznie wszystko czego potrzebować mogli jego mieszkańcy. Poza Szkołą Powszechną Polmin i boiskiem był tu również basen. Dbano nie tylko o rozwój fizyczny przez co otwarto bibliotekę. W oddalonej od centrum miasta kolonii funkcjonowały również sklepy.
Naokoło znajdują się domy. Naokoło szkoły zbudowano dwurodzinne wille oraz niskie kamienice zajęte przez mieszkania pracowników Polminu. Jadąc ul. Stryjską w kierunku Truskawca zobaczyć można najbardziej okazałe wille stojące czołem do ulicy.
Dzięki usłudze Google Street View każdy może wybrać się na wirtualny spacer po Kolonii Polmin.
Na niektórych z budynków wciąż zachowały się oryginalne dwuspadowe dachy, zdobienia, kolumny, kominy czy lukarny. Część elewacji dwurodzinnych willi została niestety zniszczona przez późniejsze przebudowy i utraciła przepiękny charakter.
Najbardziej okazałe wille Polminu przypominają wyglądem tradycyjny polski dwór z charakterystycznymi dwuspadowymi dachami, frontonami i kolumnami. Najpiękniejsze z dwurodzinnych willi frontem ustawionych do ul. Stryjskiej wyposażone są w owalne skrajne pomieszczenia kryte przepięknymi kopułami. Każda z nich dysponuje dużym ogrodem i charakterystycznym ogrodzeniem.
Kamienice budowane przed wojną przez Polmin zachowały się znacznie gorzej od najokazalszych willi przypominających szlacheckie dworki zajmowanych niegdyś przez pracowników wyższego szczebla. Bezpowrotnie zniszczono wiele detali architektonicznych. Kolonia Polminu, którą w naszej opinii całościowo powinno traktować się jako zabytek sam w sobie, jest dość mocno zapuszczona i wymaga wiele nakładów pracy by przywrócić ją do stanu z czasów naftowej potęgi.
Wielu nakładów pracy, gruntownego i pilnego remontu wymaga także Kasyno Polminu położone niedaleko dworca w Drohobyczu. Dla większości turystów najatrakcyjniejszym miejscem na zachodzie Ukrainy jest Lwów. Jeśli ktoś dojechał jednak również i do Drohobycza to naprawdę polecamy wizytę na osiedlu wzniesionym przez Polmin. Najlepiej przyjechać jesienią i zimą gdy budynków nie zasłania bujna roślinność.
Jeśli dysponują Państwo przedwojennymi zdjęciami osiedla Polminu, jeśli znają Państwo kolonię z rodzinnych opowiadań i mają Państwo wiedzę na temat tego jak wyglądało codzienne życie rodzin pracowników Polminu w Drohobyczu to serdecznie prosimy o podzielenie się wszelkimi materiałami, które mogłyby wzbogacić ten tekst.
Polecamy również: