Wadowice kojarzą się z osobą Karola Wojtyły późniejszego papieża Jana Pawła II, kojarzą się z bazyliką, miejscem urodzin papieża czy też oczywiście słynnymi kremówkami papieskimi. Wybraliśmy się do Wadowic by sprawdzić jakie miejsca w Wadowicach warto zobaczyć. Jakie zabytki i atrakcje warto zobaczyć w Wadowicach? Co można zwiedzać i zobaczyć? Oto lista 11 miejsc w Wadowicach które warto odwiedzić w Wadowicach. Nie wszystkie związane są ze szlakiem Jana Pawła II. No… może wszystkie ale niektóre tak tylko trochę.
Od postaci Karola Wojtyły w Wadowicach nie da się uciec chociaż staraliśmy się nieco to zrobić i przygotować atrakcje nie tylko dla pielgrzymów przybywających do Wadowic śladem Jana Pawła II. Siłą rzeczy jednak większość ciekawych miejsc wymienionych w naszym przewodniku to te, które pojawiły się w słynnym przemówieniu Jana Pawła II z czerwca 1999 roku. Prawdę jednak mówiąc, jeśli nie jesteście wybitnymi miłośnikami losów Karola Wojtyły to wizytę w Wadowicach z powodzeniem można ograniczyć do wizyty przy pl. Jana Pawła II – w muzeum, bazylice, restauracji czy kawiarni.
- Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
- Park Miejski
- Dom rodzinny Karola Wojtyły i muzeum
- Sanktuarium św. Józefa oraz Klasztor Karmelitów Bosych
- Cmentarz parafialny w Wadowicach
- Koszary 12. pułku piechoty
- Budynek gimnazjum im. Marcina Wadowity
- Gmach Sokoła w Wadowicach
- Ochronka sióstr Nazaretanek
- Muzeum Miejskie
- Kościół św. Piotra Apostoła
Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
Tu wszystko się zaczęło. Najsłynniejszy Wadowiczanin mieszkał vis-a-vis wadowickiej fary – kościoła parafialnego Ofiarowania NMP podniesionego do stopnia bazyliki mniejszej przez Jana Pawła II 25 marca 1992 roku. Pierwsze pisane wzmianki o kościele w Wadowicach pochodzą z 1325 roku.
Obecny budynek to efekt odbudowy po pożarze Wadowic z 18 maja 1726 roku. Kościół wzniesiono w latach 1792-1798 i konsekrowano 29 września 1808 roku.
Początkowo kościół na Rynku w Wadowicach nosił wezwanie Wszystkich Świętych, które zmienił w 1836 roku papież Grzegorz XVI. To w tym kościele ochrzczony został Karol Wojtyła i tu był ministrantem. Obecnie kościół nie wygląda już jak w czasach młodości późniejszego papieża. W latach 2000-2003 przeprowadzono remont podczas którego ułożono nową marmurową posadzkę i wykonano nowe polichromie. Później odremontowano elewację gmachu. Jan Paweł II jako papież kilkukrotnie wizytował kościół w Wadowicach.
W maju 2006 roku bazylikę odwiedził także Benedykt XVI. We wnętrzu znajdują się relikwiarze Jana Pawła II, Ojca Pio, Maksymiliana Marii Kolbego i Szymona z Lipnicy. Warto zwrócić uwagę na koronowany w 1999 roku obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Przed świątynią ustawiony jest pomnik Jana Pawła II.
Park TUMWiO im. Adama Mickiewicza dziś Park Miejski
W latach 1905-1912 przystąpiono w Wadowicach do tworzenia miejskiego parku znajdującego się dziś między ul. Karmelicką, a aleją Wolności Pierwsze działki na Górnicy miasto wykupiło od Israela Hupperta. Od 24 maja 1912 opracowano dokładne plany wzniesienia parku Adama Mickiewicza. Jeszcze przed wojną postawiono w parku drewnianą willę. Opiekę nad powstającym w Wadowicach parkiem powierzono Towarzystwu Upiększania Miasta Wadowice.
Park TUMWiO wspominany w 1999 roku przez papieża Jana Pawła II stał się ważnym miejscem w życiu lokalnej społeczności. Przed wojną organizowano tu zabawy i koncerty, usypano kopiec im. Adama Mickiewicza, wzniesiono fontannę. Za komuny park stał się synonimem sytuacji w całej Polsce i podupadł. Odremontowany park z hukiem otwarto w 2019 roku. Tu przeczytacie więcej o parku w Wadowicach.
Koszary 12 pułku piechoty
Krótko po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku rozpoczęto do odtwarzania polskiej armii. Jednym z pułków, którego tworzenie wówczas rozpoczęto był 12 Pułk Piechoty złożony m.in. z członków 56 pułku CK piechoty z Kielc czy batalionu Juliusza Drapelli. 12 Pułk Piechoty wywodzący się z Pułku Piechoty Ziemi Wadowickiej miał siedzibę przy ul. Lwowskiej w Wadowicach. Obecność koszar w znacznym stopniu wpłynęła na kształt przedwojennego miasta. To tu jednym z oficerów był Karol Wojtyła, ojciec Karola Wojtyły późniejszego papieża Jana Pawła II. Do dziś w Wadowicach zobaczyć można zabytkowy budynek koszar 12 pułku piechoty.
Żołnierze 12 pułku piechoty uczestniczyli w walkach obronnych w latach 1918-1920. W czasie II wojny światowej oficerowie służyli w ramach 6 Dywizji Piechoty w Armii Kraków. Przed zapuszczonym i sukcesywnie popadającym w ruinę gmachem koszar stoi pamiątkowy obelisk ku pamięci jego żołnierzy.
Cmentarz parafialny w Wadowicach
Przygotowując ten artykuł staramy się udowodnić, że Wadowice to nie tylko Karol Wojtyła i pontyfikat Jana Pawła II. Kolejnym z zabytków i – jakkolwiek to nie zabrzmi – atrakcji w Wadowicach jest stary cmentarz parafialny. Jak wszyscy dobrze wiedzą w 1784 roku zaborca austriacki zabronił dalszego prowadzenia cmentarzy wewnątrz murów miejskich i w pobliżu miejsc zamieszkania. M.in. dlatego powstał nie tylko Cmentarz Łyczakowski we Lwowie ale również parafialny cmentarz w Wadowicach.
Historia nekropolii sięga 1820 roku. Po 2 latach od oficjalnego startu wzniesiona została okazała brama na cmentarz. Zabytkowa nekropolia skupiona jest wokół kaplicy Słapów. Na cmentarzu w Wadowicach pochowani są m.in. dyrektorowie wadowickiego gimnazjum, przedstawiciele wielu pokoleń duchowieństwa, lokalnych władz. Wśród najbardziej znanych wymienić można m.in. powstańców styczniowych oraz Stanisław Sopickiego.
Zabytkowe pochówki na cmentarzu w Wadowicach mieszają się z późniejszymi o zdecydowanie mniejszych walorach estetycznych. Cmentarz znajduje się niedaleko parku przy al. Matki Bożej Fatimskiej 82.
Sanktuarium św. Józefa oraz Klasztor Karmelitów Bosych
Tak się jednak składa, że nie da się uciec od obecności Jana Pawła II w Wadowicach. Większość zabytków w mieście to miejsca, które podczas swojej przemowy w czerwcu 1999 roku papież podczas wizyty w mieście. Kolejnym z tych miejsc jest sanktuarium św. Józefa przy Karmelickiej 22 w Wadowicach. Tak zwana Górka czy klasztor na Górce to zabytkowy zespół klasztorny z czerwonej cegły z lat 1897-1899 wraz z konsekrowanym 27 sierpnia 1899 roku kościołem św. Józefa.
Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej kompleks został rozszerzony o zabudowania przygotowane na potrzeby szkoły. Pod okupacją działał tu urząd celny. W kompleksie do zwiedzania oddano celę św. Rafała Kalinowskiego. Jan Paweł II wspominał, że to właśnie w tym klasztorze przyjął szkaplerz karmelitański.
Budynek gimnazjum im. Marcina Wadowity
Fani wszystkiego co przedwojenne oraz osoby, które chcą zapoznać się z miejscami ważnymi w czasie dzieciństwa papieża powinny przejść się pod gmach gimnazjum im. Marcina Wadowity w którym przed wojną zdawał maturę Karol Wojtyła. Historia szkoły sięga 1866 roku, a stojący do dziś budynek mieszczący się przy ul. Adama Mickiewicza 16 oddano do użytku w 1875 roku. Przez lata działało tu gimnazjum, a później również liceum. Dziś działa tu liceum ogólnokształcące im. Marcina Wadowity.
Nie oszukując nikogo gmach nie należy do najładniejszych budynków starych szkół w Polsce ale warto na niego zwrócić uwagę nie tylko z powodu matury Karola Wojtyły. Jako miłośnicy Lwowa polecamy to miejsce szczególnej uwadze z powodu osoby św. Józefa Bilczewskiego, arcybiskupa metropolity lwowskiego pochowanego na Cmentarzu Janowskim we Lwowie. Święty ukończył gimnazjum im. Marcina Wadowity w 1880 roku.
Jeśli interesują Was losy edukacji młodego Karola Wojtyły to warto zwrócić uwagę jeszcze na budynek wadowickiego magistratu. Gmach w którym obecnie rezydują władze miejskie pod adresem pl. Jana Pawła II 23 (dawny Rynek 23) był wcześniej budynkiem szkoły podstawowej, którą kończył Wojtyła.
Gmach Sokoła w Wadowicach
Niestety często w Polsce jest tak, że przepiękne i pełne zdobień i ornamentów gmachy zostają przebudowane w sposób barbarzyński. Tak jest właśnie w przypadku budynku Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Wadowicach. Budynek mieszczący obecnie dom kultury przy ul. Teatralnej 1 powstał w 1889 rok. Zaraz po ukończeniu budowy stwierdzono, że gmach jest zbyt mały i od razu go powiększono. “Z gimnazjum chodziło się do Sokoła na gimnastykę. Chodziło się także do Sokoła na przedstawienia” – wspominał Jan Paweł II.
Jako fanów Lwowa Sokół interesuje nas tym bardziej. Niestety z prześlicznego neogotyckiego gmachu zbudowanego w ciągu kilku miesięcy 1889 roku pozostało niewiele. Po wojnie Sokoła rozwiązano, a w czasach komuny “burżujskie” cechy gmachu mogącego przypominać kolebkę przedwojennego patriotyzmu zniwelowano. W latach 1953-1958 dokonano obrzydliwej przebudowy, której efekty możemy “podziwiać” do dziś.
Ochronka sióstr Nazaretanek
W 1875 roku w Rzymie z inicjatywy Franciszki Siedlińskiej zostało założone Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Był to drugi zakon który sprowadził się do Wadowic. Siostry otwarły swoje placówki we Lwowie i w Krakowie. Jeszcze przed końcem XIX wieku siostry sprowadziły się do Wadowic. Siostry prowadziły ochronkę dla dzieci do której posłano Karola Wojtyłę. Prowadziły również szkołę dla dziewcząt, którą zamknięto za komuny. Siostry Nazaretanki prowadzą obecnie w Wadowicach dom pomocy społecznej mieszczący się pod adresem ul. Lwowska 31.
Dom rodzinny Karola Wojtyły
Dom rodzinny Jana Pawła II to budynek pod adresem ul. Kościelna 7 na rogu z pl. Jana Pawła II 2 czyli dawnym Rynkiem 2. W małej kamieniczce na wadowickim rynku w 1920 roku przyszedł na świat Karol Wojtyła, trzecie dziecko Emilii z domu Kaczorowskiej i Karola Wojtyłów. Wojtyłowie nie należeli do ludzi najlepiej sytuowanych, dom w którym mieszkali należał do żydowskiego właściciela. Kamieniczka z XIX wieku należała wcześniej do znanego w miejscowości cukiernika Józefa Lisko. W 1911 roku kupił ją Chaim Bałamuth.
Dziś kamienica przekształcona jest w muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach o naprawdę ciekawych ekspozycjach. Zobaczymy tu mieszkanie Wojtyłów, ekspozycja dotycząca pielgrzymek Jana Pawła II do Polski. W zbiorach takie przedmioty jak sutanny Karola Wojtyły, kopie dokumentów, narty, wiosło czy rękopisy dzieł późniejszego Papieża. We wtorki (poza ostatnim wtorkiem miesiąca gdy muzeum jest nieczynne) zwiedzanie jest darmowe. Zwiedzanie domu papieskiego trwa ponad godzinę, więc zdecydowanie nie jest to atrakcja dla każdego. Jeśli macie zamiar tu wpaść to lepiej na kilka dni wcześniej zarezerwować bilet w internecie.
Muzeum Miejskie, ul. Kościelna 4
Kolejną atrakcją w Wadowicach i miejscem wartym zobaczenia jest jedna z najstarszych kamienic zbudowana dla rodziny Schwartzów mieszcząca się pod adresem ul. Kościelna 4. To zaraz na przeciwko muzeum w domu Wojtyłów. Tu w starej dworkowatej kamieniczce z charakterystycznym balkonikiem nad wejściem znajduje się muzeum miejskie ze stałą wystawą “Wadowice – miasto w którym wszystko się zaczęło” poświęconą historii miasteczka w której główny nacisk położono na czasy międzywojenne.
Niestety jeśli wybieracie się do Wadowic i chcecie skorzystać z darmowego dnia zwiedzania domu Wojtyłów to… nie uda Wam się zwiedzić muzeum miejskiego. Muzeum miejskie nieczynne jest bowiem w poniedziałki i we wtorki. W okresie międzywojennym budynek przeszedł na własność Collegium Medicum UJ, a na parterze funkcjonowała mleczarnia w której po śmierci matki Emilii stołował się Karol Wojtyła i jego syn, Karol Wojtyła. oko wprawnego obserwatora dostrzeże w okolicach kamienicy ślady dawnych murów miejskich Wadowic.
Kościół św. Piotra Apostoła
Anglicy mówią “last but not least”, my powiemy jednak, że ostatnią pozycję na liście dodajemy by okrągła liczba w tytule przyciągnęła więcej klików. Na zakończenie atrakcja dla hardcorowych fanów Jana Pawła II, którą niereligijni zwiedzający atrakcji w Wadowicach mogą z powodzeniem całkowicie sobie odpuścić. Nie jest tajemnicą to, że kościoły budowane od lat 80 do lat 90-tych ubiegłego stulecia cechowały się – używając eufemizmu – dość oryginalną architekturą. Niektóre przypominały kury, niektóre przypominają nie wiadomo co.
W zamyśle projektantów budynek kościoła w stylu “postmodernistycznym i symbolicznym” miał odwoływać się do elementów architektury Wadowic, Krakowa i Rzymu. Kościół zbudowano w podzięce za wybranie Karola Wojtyły na urząd papieża i to, że papież nie zginął w zamachu z 1981 roku. Budowa rozpoczęła się w 1984 roku, kościół konsekrował 14 sierpnia 1991 roku sam papież Jan Paweł II. Za kościołem znajduje się golgota z 2003 roku, a przed świątynią stoi pomnik Jana Pawła II.
Polecamy również: