Każdego dnia na Wzgórze Wawelskie od strony ul. Podzamcze wchodzą tysiące miejscowych i przyjezdnych. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że udając się w kierunku jednego z najważniejszych zabytków w Polsce mijają równie ciekawy zabytek. Mowa o murze cegiełkowym ciągnącym się wzdłuż schodków prowadzących na wzgórze. To wspaniała pamiątka po słynnej odbudowie Wawelu prowadzonej pod kierunkiem Adolfa Szyszko-Bohusza oraz również pamiątka po wielu wspaniałych przedstawicielach narodu polskiego, również tych ze Lwowa. Oto mało znane Cegiełki Wawelskie.
Odbudowa Wawelu
Dziś niewielu osobom mieści się to w głowie ale wcale nie tak dawno Wzgórze Wawelskie i znajdujące się na nim zabudowania nie były objęte tak ścisłą ochroną i opieką, jak dziś. Austriacki zaborca urządził sobie na wzgórzu koszary, zniszczono wiele zabytków, dobudowano cytadelowe umocnienia. Ogólnie rzecz biorąc – nie było wesoło.
Wawel Polakom oddano dopiero pod koniec XIX wieku i dopiero wówczas pomyślano o odbudowie. Trzeba oddać Franciszkowi Józefowi to, że wspomógł odbudowę.
Zaborcze oddziały opuściły Wawel w 1905 roku i powoli rozpoczęła się odbudowa. Jeszcze przed I wojną światową pojawiły się plany przekształcenia Wzgórza Wawelskiego w jedno z najważniejszych miejsc w Polsce, zabudowa wzgórza planowana była w stylu greckim.
Wyspiański i Ekielski planowali nawet przeniesienie tu władz sejmu i senatu. Z przebudowy pod tym kierunkiem niewiele wyszło ale restauracja trwała i kontynuowano ją już po odzyskaniu Niepodległości.
Odbudowa Wawelu prowadzona była pod kierunkiem znanego przed wojną Adolfa Szyszko-Bohusza, późniejszego projektanta nazistowskiego zamku w Krakowie. Zajęto się wieloma budynkami takimi jak Kurza Stopka, Pawilon Gotycki, zasklepieniem sal zamkowych, przebudową sal dawnego szpitala wojskowego, stoków wzgórza.
Pieniędzy na restaurację jednego z najważniejszych, o ile nie najważniejszego, miejsca w Polsce szukano na różne sposoby. Jednym ze sposobów pozyskiwania niezbędnych finansów były tak zwane cegiełki wawelskie.
Cegiełki Wawelskie
Cegiełki Wawelskie, które dziś zobaczyć można wchodząc na Wzgórze Wawelskie w kierunku tak zwanej Bramy Herbowej. Brama Herbowa ozdobiona dziewięcioma herbami to brama z 1921 roku zbudowana według projektu – jak łatwo zgadnąć – Adolfa Szysko-Bohusza.
Polska najpierw targana wojną obronną o Lwów, a potem wojną polsko-bolszewicką nie była krajem, któremu łatwo było stanąć na nogi. Pieniędzy brakowało więc Szysko-Bohusz wpadł na pomysł pozyskania ich od narodu. Za 30 tysięcy marek czyli kwotę mającą zapewnić środki na jeden dzień prac na Wzgórzu Wawelskim można było wykupić cegiełkę upamiętniającą darczyńcę.
Akcja ruszyła w 1921 roku i trwała przede wszystkim przez 3 lata chociaż ostatnia wpłata na cel odbudowy Wawelu wpłynęła w 1936 roku.
Tabliczki zwane cegiełkami wawelskimi upamiętniają akcję składania przez społeczeństwo darów na odnowienie Zamku Królewskiego na Wawelu w latach 1921-36. Ilość wpłat wyniosła 6329. W murze umieszczono 788 “cegiełek”. Konserwację muru wykonano w latach 1996-98 z funduszy Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa – czytamy na jednej z tablic u podnóża muru
Do odbudowy Wawelu włączyło się 6329 podmiotów – zarówno osób prywatnych, jak i przedstawicieli miast oraz przedsiębiorstw czy uniwersytetów. Idąc w kierunku Wzgórza Wawelskiego warto spoglądać nie tylko na pomnik Tadeusza Kościuszki autorstwa dobrze znanym czytelnikom bloga twórcom – Antoniego Popiela i Leonarda Marconiego. Warto przeczytać jakie nazwiska znajdują się na murki.
Spacerując w górę odnajdziemy tu m.in. cegiełkę ufundowaną przez dra Arnolda Segala, Ludwika Dunina, Badenich, Łukasiewiczów, wybitnie zasłużonego dla Lwowa Rozwadowskiego, lwowskie Kasyno Narodowe, Uniwersytet Jana Kazimierza ze Lwowa, Miasto Lwów, Ziemski Bank Kredytowy we Lwowie, 6 Dywizjon Żandarmerii ze Lwowa, kapitułę łacińską, Komitet dla Żołnierza Polskiego z Zaleszczyk, Związek Studentów Architektury Politechniki Lwowskiej, miasto Sambor, Stanisława Badeniego czy cegiełkę mającą na celu uhonorowanie działalności słynnego Ludwika Biernackiego z lwowskiego Ossolineum.
Obecnie w murze znajduje się 788 cegiełek, a 362 cegiełki pozostają poza nim. Sam mur cegiełkowy otoczony jest znaczną opieką chociaż zaraz po wojnie w 1953 uległ w części zniszczeniu.
Mur remontowano w latach 90-tych ubiegłego wieku ale przebudowa i remont na niewiele się zdały. Ze skał Wzgórza Wawelskiego w kierunku muru cegiełkowego spływała woda, a na samej konstrukcji pojawiały się solne wykwity. W 2013 roku przeprowadzono hydroizolację o której więcej przeczytać można na stronach AGH. Tutaj dowiecie się ile kosztuje zwiedzanie Wawelu.
Polecamy również: